ΜΥΡΜΗΚΙΚΟ Ή ΦΟΡΜΙΚΟ ΟΞΥ (M.O.)
ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
α) Μυρμηκικό οξύ (Μ.Ο.) εμπορίου περιεκτικότητας85%. Η εξάτμισή του εξαρτάται από τη συγκέντρωσή του, τη θερ/σία περιβάλλοντος, το μέσοεξάτμισης, τη δυναμικότητα του μελισσιού και από άλλους παράγοντες.
Ανάλογα με τη θερ/σία περιβάλλοντος, το Μ.Ο. εφαρμόζεται ως εξής:.
Θερ/σία: 10-25 C: Συγκέντρωση Μ.Ο. 70% -ποσότητα 25 ml
Θερ/σία: 25-30 C: Συγκέντρωση Μ.Ο. 65% -ποσότητα 25-30 ml
Θερ/σία: >30 C: Συγκέντρωση Μ.Ο. 50% -ποσότητα 50 ml (προτείνεται να αποφεύγεται σε θερ/σίες >30 C)
Η συγκέντρωση Μ.Ο. εμπορίου συνήθως είναι 85% και για να επιτευχθεί η επιθυμητή συγκέντρωση χρησιμοποιείται η εξίσωση V1.C1=V2.C2 , όπου
V1 = H ποσότητα Μ.Ο. που χρειάζεται από το αρχικό σκεύασμα
C1 = Η συγκέντρωση του σκευάσματος σε Μ.Ο. συνήθως 85%
V2 = Η συνολική ποσότητα μείγματος που χρειάζεται για την επέμβαση
C2 = Η ζητούμενη συγκέντρωση (50%, 65%, 70%)
Η εφαρμογή γίνεται με ειδικές συσκευές εξάτμισης ή διανεμητές όπως:
MiteGone διανεμητής. Η εξάτμιση του φορμικού οξέος ελέγχεται από την επιφάνεια του διανεμητή που εκθέτει κατά περίπτωση ο μελισσοκόμος.
Nassenheider Evaporator. Διαθέτει θρυαλλίδα η οποία ρυθμίζεται ανάλογα με την ταχύτητα εξάτμισης που θέλουμε να πετύχουμε..
Apidea Evaporator. Τοποθετείται πάνω στα πλαίσια. Η περιοχή εξάτμισης ρυθμίζεται ανάλογα με το μέγεθος της κυψέλης και την εξωτερική θερμοκρασία.
FAM-dispenser. Η εξάτμιση ρυθμίζεται με άνοιγμα ή κλείσιμο των διαστημάτων της συσκευής σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης.
Κramer Evaporator. Η πλέον γνωστή συσκευή εξάτμιση του φορμικού οξέος.
β) Εμπορικά σκευάσματα:
MAQs: Ταινίες αποτελούμενες από γέλη σακχαρίτη καλυμμένη από βιοδιασπώμενο πολυμερές που επιτρέπει την ελεγχόμενη ελευθέρωση του Μ.Ο. στην κυψέλη. Εγκεκριμένο στην Ελλάδα.
Varroxal: Απαιτεί διανεμητή Μ.Ο. 85%
Varteminator: 36% M.O. εμποτισμένο σε γέλη βραδείας ελευθέρωσης του Μ.Ο.
VarroMed: Εφαρμόζεται με ενστάλαξη. Περιέχει 5 mg M.O. και 44 mg Οξαλικό Οξύ.
Τα εμπορικά σκευάσματα χρησιμοποιούνται σε θερ/σίες <30 C.
ΜΕΛΙΣΣΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ
Έχει μικρή μελισσοτοξικότητα, LD50 450 mg/μέλισσα αλλά σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 30ο C, παρατηρούνται απώλειες μελισσών, βασιλισσών και γόνου.
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΔΙΑΣΠΑΣΗΣ
Το Μ.Ο. διασπάται στους 76,85 C σε διοξείδιο του άνθρακα και σε νερό.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Μεγάλη διακύμανση στην αποτελεσματικότητα που οφείλεται στους πολλούς παράγοντες που επηρεάζουν και τις διαφόρους μεθόδους εφαρμογής.
ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ
Θανατώνει τα ακάρεα εμποδίζοντας τη μεταφορά ηλεκτρονίων στα μιτοχόνδρια με τη δέσμευση του ενζύμου οξειδάση του κυτοχρώματος αναστέλλοντας έτσι τον ενεργειακό μεταβολισμό. Προκαλεί νευροδιεγερτική δράση στους νευρώνες των αρθροπόδων μετά από εξάτμιση στο χώρο της κυψέλης
ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Απαραίτητη η χρήση γαντιών και μάσκας προσώπου. Διαβρώνει το δέρμα, οι ατμοί του επηρεάσουν το αναπνευστικό και τους οφθαλμούς.
ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ.
Υπάρχει σε φυσική περιεκτικότητα στο μέλι σε συγκεντρώσεις 10 έως 300 mg/kg. Μετά από μια επέμβαση Μ.Ο. με διανεμητή παραμένουν από 45 έως 140 mg/kg υπολείμματα Μ.Ο. Υδατοδιαλυτό δεν συσσωρεύεται στο κερί ακόμα και μετά από απανωτές επεμβάσεις. Σύμφωνα με τον Καν. 37/2010 δεν απαιτείται καθορισμός ανεκτών συγκεντρώσεων στο μέλι. Συγκεντρώσεις Μ.Ο. οξέος μεγαλύτερες από 600 mg/kg ανιχνεύονται οργανοληπτικά, θεωρούνται ξένες στη σύσταση του μελιού και εμπίπτουν στις απαγορεύσεις της οδηγίας 2001/110ΕΚ.
Χρόνος αναμονής: θα πρέπει να περάσει διάστημα 2-3 εβδομάδων μεταξύ τέλους επέμβασης και τρύγου
πηγή: Ανδρέας Θρασυβούλου, καθηγητής Μελισσοκομίας, Α.Π.Θ
