Η αγορά των κυψελών είναι μια πραγματικά μεγάλη υπόθεση για το νέο μελισσοκόμο που έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπος με ένα άγνωστο γι'αυτόν θέμα και πρέπει να επιλέξει ανάμεσα σε δεκάδες κατασκευαστές, με διαφορετικές τιμές και διαφορετικά "διαφημιστικά κλισέ". Οι λέξεις "άριστη κατασκευή, ξυλεία υψηλής ποιότητας, ακρίβεια και σημασία στη λεπτομέρεια, μεγάλη αντοχή στις καιρικές συνθήκες" και άλλα παρόμοια είναι αυτά που πρέπει να πει ο κατασκευαστής. Όμως αυτό που στην πραγματικότητα θα μιλήσει είναι η δουλειά του.
Η ξυλεία
Οι κυψέλες στην ελληνική αγορά είναι κατασκευασμένες κυρίως απο ξυλεία ελάτης. Η ξυλεία ελάτης τηρεί αυστηρές προδιαγραφές, τόσο στην αγορά της όσο και στην επεξεργασία της. Άλλοτε είναι εγχώρια και συνηθέστερα είναι εισαγόμενη
Η ξυλεία ελάτης διαβαθμίζεται στις εξής κατηγορίες ποιότητας:
- U/S η 1η ποιότητα
- V η 5η ποιότητα
- VI η 6η ποιότητα
- S/F (U/S, & V, VI) όλες οι ποιότητες μαζί
Η διαβάθμιση κάθε τεμαχίου βασίζεται σε ελαττώματα (ρόζοι, θύλακες ρητίνης, λειψάδες κ.λ.π.) καθώς και στο τμήμα του κορμού από το οποίο προέρχεται, οι δε ποιοτικές κατηγορίες είναι επίσημα καταχωρημένες και ο κάθε παραγωγός σφραγίζει με συγκεκριμένα σήματα την κάθε ποιότητα.
Πιο συγκεκριμένα:
- U/S: Είναι η υψηλότερη ποιότητα. Ρόζοι επιτρέπονται μόνο σε περιορισμένη έκταση.Κύρια Χρήση: κουφώματα, έπιπλα.
- V: Εδώ επιτρέπονται περισσότερα ελαττώματα εκτός από λειψάδες.Κύρια Χρήση: κατάλληλη για ίδιες χρήσεις με την U/S ποιότητα αλλά με μικρότερες απαιτήσεις.
- VI: Επιτρέπονται μεγάλοι ρόζοι, έντονες διχρωμίες και περιορισμένης έκτασης λειψάδες.Κύρια Χρήση: οικοδομή, στέγη, συσκευασία και επιπλοποιία (ρουστίκ).
Η ξυλεία Ελάτης χρησιμοποιείται κυρίως στην οικοδομή πχ. τάβλες, μαδέρια, λατάκια, στην κατασκευή στεγών πχ. καδρόνι, σκουρέτα, ως γεμίσματα σε πόρτες (πχ. μαδέρια) και τέλος ως πρώτη ύλη για την παραγωγή επενδύσεων (ραμποτέ) ή πατωμάτων καθώς και στην παραγωγή σύνθετης – συγκολλητής ξυλείας.
Ποικιλίες ξύλου
Ωστόσο υπάρχουν πάντα κι εναλλακτικές επιλογές για τις κυψέλες και τα εξαρτήματα τους (πλαίσια,πόδια,βάσεις)
ΕΡΥΘΡΕΛΑΤΗ (Picea abies Karst.): το πιο συνηθισμένο είδος δέντρου στην κεντρική Ευρώπη και τις Σκανδιναβικές Χώρες και, ως εκ τούτου, το πιο σημαντικό είδος ξυλείας. Πρόκειται για ξύλο που δεν παρουσιάζει διαφορετικό χρώμα πυρήνα, και κατατάσσεται στη λευκή ξυλεία
ΛΕΥΚΗ ΕΛΑΤΗ (Abies alba Mill.): στην εμφάνιση και τις ιδιότητές της πολύ παρόμοια με την ερυθρελάτη. Δεν διαθέτει ρητινοφόρους αγωγούς. Επίσης είναι περιορισμένη η φυσική της ανθεκτικότητα.
ΛΑΡΙΚΑΣ (Larix decidua Mill.): Καφέ-κόκκινο εγκάρδιο ξύλο, με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από την ερυθρελάτη ή την λευκή ελάτη. Χρησιμοποιείται συχνά σε εκτεθειμένους εξωτερικούς χώρους όπως π.χ. γέφυρες, βεράντες, προσόψεις.
ΔΑΣΙΚΗ ΠΕΥΚΗ (Pinus silvestris L.): Καφέ-κόκκινο εγκάρδιο ξύλο, με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από την ερυθρελάτη ή την λευκή ελάτη. Χρησιμοποιείται συχνά σε εκτεθειμένους εξωτερικούς χώρους όπως π.χ. γέφυρες, βεράντες, προσόψεις.
Η ξήρανση
Το ξύλο περνάει απο μια σειρά διεργασιών με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας και της αντοχής του. Καθοριστικό στάδιο είναι η ξήρανση της ξυλείας, η οποία διαχωρίζεται σε φυσική και τεχνητή.
- φυσική.
- σε καλά αεριζόμενους χώρους
- μεγάλο διάστημα παραμονής.
- υγρασία ξύλου κατεβαίνει μέχρι 15 %.
- τεχνητή.
- σε θερμαινόμενους φούρνους θερμοκρασίας 70 - 90 οC.
- διάρκεια ξήρανσης μερικές ημέρες.
- υγρασία ξύλου κατεβαίνει μέχρι 6 - 8%.
Οι ρόζοι
Ένα ακόμα σοβαρό πρόβλημα του ξύλου είναι οι ρόζοι. Αυτοί κατατάσσονται σε νεκρούς και σε ζωντανούς ρόζους. Η διαφορά φαίνεται καθαρά στις παρακάτω φωτογραφίες
Αριστερά: Ζωντανός ρόζος Δεξιά: Νεκρός ρόζος
Ρόζος είναι ένα κομμάτι από κλαδί του δένδρου, που έχει μείνει μέσα στο ξύλο του κορμού. Όταν το κομμάτι αυτό είναι ενωμένο καλά με το υπόλοιπο ξύλο, λέγεται ρόζος κρεατωμένος, χλωρός ή συμφυής και σχηματίζεται από ζωντανό κλαδί αλλιώς όταν δεν συγκρατείται και πέφτει λέγεται αποπίπτων ή ξερός ρόζος και προέρχεται από νεκρό κλαδί που απορροφήθηκε από το ξύλο του κορμού. Υπάρχει και ο σάπιος ρόζος από απορρόφηση σάπιου κλαδιού που συμβαίνει κυρίως στα πλατύφυλλα ενώ στα κωνοφόρα δημιουργούνται οι λεγόμενοι μαύροι ρόζοι από το ρετσίνι που βγάζουν τα σπασμένα κλαδιά.
Η μορφή του ρόζου δηλαδή στρόγγυλος, φυλλοειδής ή κερατοειδής, οφείλεται στην κατεύθυνση του πριονίσματος.
Οι ρόζοι ανάλογα με τις διαστάσεις τους, διακρίνονται σε πολύ μικρούς (Φ<5 χιλ), μικρούς (5 χιλ<Φ<15 χιλ.), μεσαίους (16 χιλ<Φ<25 χιλ.), μεγάλους (26 χιλ.<Φ<40 χιλ.)και πολύ μεγάλους (Φ>40 χιλ.) Όσο περισσότερους ρόζους περιέχει ένα ξύλο, τόσο κατώτερης ποιότητας θεωρείται, γιατί πετσικάρει, στραβώνουν τα νερά του και δεν μπορεί να δουλευτεί καθαρά. Μεγάλο ελάττωμα θεωρείται, ο αποπίπτων, ο μαύρος και ο σάπιος ρόζος. Σε μερικές περιπτώσεις οι συμφυείς μικροί ρόζοι θεωρούνται διακοσμητικό στοιχείο.
Η ελαττωματικότητα του ξύλου, από την ύπαρξη των ρόζων οφείλεται στην ελάττωση της αντοχής του, στη δυσκολία της τελικής επεξεργασίας λόγω της σκληρότητάς τους, στην εμφάνιση ρωγμών στη θέση του ρόζου και στην εμφάνιση κηλίδων επί των βαφών. Μπορούμε να βελτιώσουμε την ποιότητα ενός ξύλου αν βάλουμε στη θέση του, με ειδικά μηχανήματα "ρόζους" από καθαρό και υγιές ξύλο ενώ με τεχνητή αποκλάδωση μπορούμε να τους περιορίσουμε τόσο σε ποσότητα όσο και σε μέγεθος. Οι ρόζοι όπως προαναφέρθηκε ελαττώνουν και τις αντοχές του ξύλου στην κάμψη και στον εφελκυσμό.
Ρητινοθύλακες
Είναι σχισμές του ξύλου γεμάτες ρετσίνι. Συνήθως βρίσκονται στα όρια των αυξητικών δακτυλίων. Τα εγκλείσματα αυτά εμφανίζονται στο σομφό ξύλο των ρητινοφόρων δένδρων και ιδιαίτερα στο ανοιξιάτικο ξύλο. Είναι ανεπιθύμητα γιατί το ξύλο μετά την επεξεργασία του βγάζει ρετσίνι. Η γέννηση των ρητινοθυλάκων οφείλεται σε κραδασμούς ή σε κάμψη των δένδρων.
Τι να προσέξω στην αγορά
Σίγουρα λίγοι έχουν αρκετά καλές γνώσεις επί της ξυλείας για να μπορέσουν οπτικά να αναγνωρίσουν το άριστο υλικό απο το μέτριο. Ωστόσο είναι αρκετά εύκολο να ξεχωρίσεις το κακό! Η ξυλεία που χρησιμοποιείται στις κυψέλες έχει λίγους ρόζους, έχει υποστεί σωστή ξήρανση και δεν στάζει ρετσίνι. Το ξύλο δεν έχει αλλοιώσεις, σκασίματα, σκισίματα και ανωμαλίες. Οποιαδήποτε αλλοίωση του ξύλου μειώνει την αντοχή του στο χρόνο και τον καιρό. Αναζητήστε υλικό χωρίς "ύποπτα σημάδια", χωρίς στόκους και κόλλες. Το αψεγάδιαστο ξύλο είναι το ιδανικό.
Η δουλειά του τεχνίτη
Όσο κι αν προσπαθήσει η φύση να μας δώσει ποιοτικό ξύλο, ο τεχνίτης που θα το δουλέψει είναι αυτός που θα καθορίσει το αποτέλεσμα.
Η ακρίβεια στο κόψιμο των ξύλων είναι η Νο1 αρχή. Αν η κυψέλη δεν κοπεί σωστά, δεν θα μπορέσει να έχει συνοχή και εφαρμογή, δε θα είναι ανθεκτική και θα δημιουργήσει αργά ή γρήγορα σκευρώματα. Η ακρίβεια στο κόψιμο επίσης θα γλιτώσει εμάς απο αρκετή ώρα στοκαρίσματος και τις μέλισσες μας απο αρκετό κουβάλημα πρόπολης.
Η σωστή σύνδεση των τμημάτων. Η σύνδεση των πλευρών μιας κυψέλης γίνεται είτε με μόρσα είτε χωρίς μόρσα. Για την στερέωση τοποθετούνται καρφιά ή βίδες και τα δύο κομμάτια δένονται αθάνατα. Μερικές απο τις συνηθισμένες ατέλειες στο συγκεκριμένο σημείο είναι τα στραβά καρφιά, οι ιδιαίτερα μεγάλες τρύπες απο τη δύναμη των καρφιών, τα σκασίματα στη μόρσα απο το ιδιαίτερα σφιχτό κόψιμο και η μη σωστή εφαρμογή. Η κυψέλη εξωτερικά πρέπει να είναι λεία σαν έπιπλο, όσο πιο λεία,τόσο πιο ανθεκτική.
Τα σωστά πόδια. Η κυψέλη μας πατάει συνήθως στο έδαφος. Έρχεται σε επαφή με την υγρασία απο το χώμα, με τη βροχή και με διάφορους μικροοργανισμούς που ζουν σε αυτό. Αν η ξυλεία στα πόδια των κυψελών δεν είναι άριστη, τότε η σήψη δε θα αργήσει να εμφανιστεί. Τα πόδια των κυψελών πρέπει να είναι απο σκληρό ξύλο(οξιά ή καστανιά), να εφαρμόζουν καλά στη βάση και να είναι γερά στερεωμένα γιατί όταν οι κυψέλες φορτώνονται στα οχήματα, πολλές φορές σέρνονται πάνω στην καρότσα.
Το στήριγμα των πλαισίων. Αν η πατούρα για την τοποθέτηση των πλαισίων δεν είναι σωστά μετρημένη και αν η λαμαρίνα (που προστατεύει το ξύλο και μειώνει τις τριβές) δεν είναι καλά στερεωμένη, ο μελισσοκόμος θα βασανιστεί πολύ να σηκώσει τα πλαίσια του ή να τα μετακινήσει, ενώ δε θα σπανίζουν και οι τραυματισμοί.
Η σανίδα πτήσης. Η σανίδα πτήσης με τα 5cm πλάτος της είναι απαραίτητη για τη διευκόλυνση της εργασίας των μελισσών μας. Κυψέλες με πολύ μικρή σανίδα πτήσης δεν είναι επιθυμητές.
Το καπάκι. Η μόδα και η "πρόοδος" προστάζει στο εσωτερικό της λαμαρίνας να μπαίνει μονωτικό φελιζόλ. Καλό ή κακό; Καλό θα έλεγα, αλλά όχι απαραίτητο. Μεγαλύτερη σημασία έχει και εδώ η σωστή σύνδεση των πλευρών, το σωστό κάρφωμα της λαμαρίνας πάνω στο ξύλο και οι σωστά τοποθετημένες σήτες στο εσωτερικό των αεροθυρίδων. Πολλές φορές επίσης υποτιμάται το πάχος του ξύλου κάτω απο τη λαμαρίνα, που όταν είναι ιδιαίτερα λεπτό αποδυναμώνει την όλη κατασκευή(έχει συμβεί επανειλημένα καπάκι να "βουλιάξει" όταν τοποθετηθεί άλλη κυψέλη πάνω του). Σημαντικό επίσης είναι και το ύψος του καπακιού όταν πρόκειται να γίνει χρήση ταΐστρας οροφής.
ΚΥΨΕΛΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ
Οι φωτογραφίες που ακολουθούν είναι παράδειγμα προς αποφυγή. Οι κυψέλες αγοράστηκαν απο κατασκευαστή κυψελών-ξυλουργό στην Ελλάδα. Απο τις κυψέλες που αγοράστηκαν το 80% ήταν ελαττωματικές σε βαθμό που να τις χαρακτηρίζει ξεκάθαρα Β' διαλογής και μάλιστα όχι μόνο λόγω ξυλείας αλλά και κατασκευής. Φυσικά ο κατασκευαστής προσπάθησε να τις πλασάρει ως Α' ποιότητα γνωρίζοντας οτι προορίζονται για αρχάριους μελισσοκόμους.
Ρόζοι νεκροί, ρόζοι παντού, ρόζοι σε σημεία απαράδεκτα, διαμπερή σκισίματα στο ξύλο. Στραβά καρφιά, τρύπες απο στόκους, κακή συναρμογή των πλευρών, ελλιπέστατη στερέωση των μεταλλικών ελλασμάτων με 3 καρφάκια καρφωτικού, πόδια απο ξύλα παλετών(ή κάτι ανάλογο).
Πάθημα που γίνεται μάθημα: Όταν αγοράζετε κυψέλες θα έχετε τα μάτια σας ανοιχτά. Έχετε δικαίωμα να ζητήσετε τα χρήματα σας πίσω, έχετε δικαίωμα να ζητήσετε αποζημίωση για την ηθική βλάβη που υποστήκατε. Προσοχή στις προσφορές, προσοχή στις ευκαιρίες. Αποφύγετε κυψέλες που πωλούνται βαμμένες γιατί κάτω απο το βάψιμο ενδέχεται να κρύβονται πολλά αμαρτωλά μυστικά
Η συνέπεια
Στην αγορά των κυψελών πολλές φορές θα παραγγείλετε κυψέλες απο κάποιον κατασκευαστή. Αν σας ζητήσει προκαταβολή, δώστε μόνο κάτι συμβολικό (50-100€). Ο χρόνος παράδοσης είναι προκαθορισμένος στη συμφωνία μεταξύ σας και πρέπει να τηρηθεί αυστηρά. Είναι απαράδεκτο να παραδίδονται κυψέλες με καθυστέρηση 20 ημερών απο τη συμφωνηθείσα ημερομηνία.
Οι τιμές των κυψελών στην αγορά κυμαίνονται απο 30€+ΦΠΑ και φτάνουν τα 47€+ΦΠΑ σε ορισμένες περιοχές. Ορισμένες πιο ακραίες περιπτώσεις δεν τις αναφέρω καν γιατί αφορούν κυψέλες β' διαλογής. Καλό ψάξιμο πριν αγοράσετε!
Θα μπορούσα χωρίς κανένα ενδοιασμό να δημοσιεύσω και το όνομα του κατασκευαστή αλλά θεωρώ ότι κάθε άνθρωπος δικαιούται να κάνει ένα λάθος στη ζωή του. Αν ωστόσο μου γίνουν παράπονα απο αναγνώστες για τον συγκεκριμένο κύριο στο μέλλον θα δημοσιεύσω το όνομα του κανονικά (έχω παραστατικά πληρωμής) για να προστατεύσω μελλοντικούς αγοραστές.
Πηγή daskaloi-melissokomias.gr
#μελισσοκομία #μελισσοκόμος #μελί #αρχάριοςμελισσοκόμος #μελισσοκόμος2020 #melissokomia #melissokomos #meli #beekeeping #beekeeper #beekeepers #beehive #melissokomos2020
